Gözden Kaçırmayın! 15 Eylül Ekonomi Hedefleri ve Önemli Gelişmeler

Küresel finansal piyasalar yeni bir güne olumlu bir başlangıç yaparken, bu hafta dikkatler ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz kararı ve Fed Başkanı Jerome Powell'ın yapacağı açıklamalar üzerinde yoğunlaşmış durumda. Ayrıca, Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) tarafından yayınlanan pazar verilerine göre Türkiye'deki otomotiv ihracatı, yılın ilk sekiz ayında bir önceki yıla göre adet bazında yüzde 7 artışla 682 bin 743'e ulaşmış. Türkiye İstatistik Kurumu ise temmuz ayına ilişkin hizmet ve inşaat üretim endeksleri ile ağustos ayı tarım ürünleri üretici fiyat endeksini paylaştı.

FED'İN FAİZ KARARI NE OLACAK?

ABD'de iş gücü piyasasında zayıflama belirtilerinin ortaya çıkmasının ardından, Fed'in faiz indirimine gitme beklentisi güçlenmiş durumda. Bu gelişme piyasalarda risk alma isteğini artırdı.

Fed’in bu hafta alacağı para politikası kararları yatırımcılar tarafından dikkatle izlenirken, Powell'ın açıklamalarında bankanın gelecekteki politikaları hakkında ipuçları aranacak.

Piyasalardaki beklentiler doğrultusunda, Fed’in faiz oranını 25 baz puan düşürmesine kesin gözüyle bakıldığı belirtiliyor. Yıl sonuna kadar toplamda üç faiz indirimi olabileceği tahmin ediliyor. Ayrıca, 2026 yılında da en az üç faiz indirimi yapılmasına ilişkin öngörüler de mevcut. Fed, faiz kararını 17 Eylül'de açıklamaya hazırlanıyor.

MADRİD'DE ABD VE ÇİN ARASINDAKİ GÖRÜŞMELER

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ve Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng, gümrük tarifeleri, ihracat kontrolleri ve TikTok'un geleceği hakkında bir anlaşma yapmak amacıyla İspanya'nın Madrid şehrinde bir araya geldi. Bessent ile He Lifeng arasında yapılacak müzakerelerin 17 Eylül tarihine kadar sürmesi planlanıyor.

TEMMUZ AYINDA İNŞAAT ÜRETİM ENDEKSİ YÜKSELDİ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, inşaat üretim endeksi temmuz ayında yıllık bazda yüzde 24,1 oranında artış göstermiştir.

Bu dönemde, bina inşaatı sektöründe yüzde 26,2, bina dışı yapılar inşaatında yüzde 16,4 ve özel inşaat faaliyetlerinde de yüzde 22,6 oranında artış kaydedilmiştir.

Aylık bazda bakıldığında, temmuzda inşaat üretim endeksi yüzde 1,9 oranında artış göstermiştir. Bina inşaatı sektörü bir önceki aya göre yüzde 2,6, bina dışı yapılar ise yüzde 0,3, özel inşaat faaliyetleri ise yüzde 0,2 oranında bir artış yaşamıştır.

HİZMET SEKTÖRÜ ÜRETİM ENDEKSİ TEMMUZDA ARTTI

Temmuz ayında hizmet üretim endeksi, yıllık bazda yüzde 2,5 artarken, aylık bazda ise yüzde 0,4 oranında bir azalma yaşanmıştır.

Alt sektörlerde yapılan incelemelere göre, ulaştırma ve depolama hizmetlerinde yüzde 2 azalma gözlemlenirken, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde yüzde 2,6, bilgi ve iletişim hizmetlerinde ise yüzde 14,6 oranında artış yaşanmıştır.

Aylık bazda hareketlilik gösteren hizmet üretim endeksi, toplamda yüzde 0,4 oranında bir azalma kaydederken, ulaştırma ve depolama hizmetlerinde yüzde 1,7, idari ve destek hizmetlerinde ise yüzde 1,4 oranında bir gerileme meydana gelmiştir.

AĞUSTOS AYINDA TARIM ÜFE'DE DÜŞÜŞ GÖZLEMLENDİ

Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE), ağustos ayında bir önceki aya göre yüzde 3,45 oranında düşüş göstermiş, ancak geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 41,55 artış kaydetmiştir.

Ağustos ayında sektörel bazda bakıldığında, tarım ve avcılık ürünlerinde yüzde 3,72, orman ürünlerinde yüzde 1,5 azalma; balıkçılık sektöründe ise yüzde 2,67 artış gözlemlenmiştir.

Yıllık değişimlerde, en yüksek artışın yumuşak ve sert çekirdekli meyvelerde yüzde 147,08 olduğu görülürken, en yüksek aylık artış ise tropikal ve subtropikal meyveler için yüzde 131,48 oranında gerçekleşmiştir.

OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE 2025'İN VERİLERİ PAYLAŞILDI

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), bu yılın ocak-ağustos dönemine ait üretim ve pazar verilerini açıkladı.

Buna göre, yılın ilk sekiz ayında toplam otomotiv üretimi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 artarak 908 bin 238 adede ulaşmıştır. Otomobil üretimi ise yüzde 1 azalarak 564 bin 482 olmuştur.

Ticari araç grubunda yüzde 13, hafif ticari araç grubunda ise yüzde 15 artış yaşanırken, ağır ticari araç grubunda yüzde 6 oranında bir düşüş gözlemlenmiştir.

Otomotiv sektöründe toplam kapasite kullanım oranı ise yüzde 64 olarak belirlenmiştir. Araç gruplarına göre kapasiteler ise hafif araçlar (otomobil + hafif ticari) için yüzde 65, kamyon grubunda yüzde 54, otobüs ve midibüs grubunda yüzde 64 ve traktör grubunda yüzde 40 şeklinde kaydedilmiştir.

8 AYLIK DÖNEMDE 26,1 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT

Otomotiv ihracatı, yılın ilk sekiz ayında geçen yıl ile kıyaslandığında yüzde 7 artışla 682 bin 743 düzeyine ulaşmıştır.

Bu dönemde otomobil ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6 azalma gösterirken, ticari araç ihracatı ise yüzde 29 oranında artış göstermiştir. Traktör ihracatı ise yüzde 30 azalarak 7 bin 218 olmuştur.

Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin verilerine göre, toplam otomotiv sanayi ihracatı, 2025’in sekiz aylık döneminde genel ihracatın yüzde 17'sini oluşturarak sektörde lider konumda kalmaya devam etmektedir. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) verilerine göre ise sekiz ayda toplam otomotiv ihracatı 26,1 milyar dolar olmuştur.

Aynı dönemde otomobil ihracatı yüzde 11 artışla 7,5 milyar dolara ulaşmıştır. Dolar bazında ana sanayi ihracatı yüzde 16, tedarik sanayi ihracatı da yüzde 7 oranında artmıştır.

TOPLAM PAZAR YÜZDE 7 ARTARAK 845 BİN SEVİYESİNE YAKLAŞTI

Bu yılın sekiz ayında toplam pazar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7 artış göstererek 844 bin 761 düzeyine ulaşmıştır.

Otomobil pazarında ise yüzde 8'lik bir artışla bu rakam 654 bin 413 olmuştur. Ticari araç pazarında ise toplamda yüzde 2, hafif ticari araç pazarında yüzde 4 büyüme kaydedilmiş, ağır ticari araç pazarında ise yüzde 10’luk bir gerileme olmuştur.

2025'in ocak-ağustos döneminde otomobil satışlarındaki yerli üretim oranı yüzde 29, hafif ticari araç pazarındaki yerli araç payı ise yüzde 20 olarak kayıtlara geçmiştir.

BRENT PETROLDEKİ SON GELİŞMELER

Brent petrolün cuma günü 67,89 dolara kadar yükselen varil fiyatı, günü 66,62 dolardan kapattı. Bugün sabah saat 09:17 itibarıyla fiyat yüzde 0,75’lik bir artışla 67,12 dolara yükseldi. Batı Teksas türü ham petrolün varili ise aynı saatlerde 62,89 dolardan işlem görüyor.

Fiyatlardaki artışta, Rusya'nın petrol arzında kesintilere dair endişelerin etkili olduğu ifade edilmektedir.

Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın başkent Moskova dahil olmak üzere farklı bölgelere düzenlediği saldırılarda 221 insansız hava aracının (İHA) imha edildiğini duyurdu. Leningrad Bölgesi Valisi Aleksandr Drozdenko ise Telegram hesabında St. Petersburg civarında birçok İHA'nın düşürüldüğünü paylaştı. Saldırılar sonucunda Primorsk Limanı'nda bir gemide ve pompa istasyonunda çıkan yangınların söndüğü bildirildi; can kaybı yaşanmadığı vurgulandı.

Öte yandan, ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa ülkelerinin Rusya'dan petrol alımını sürdürdüğünü belirterek, "Avrupa ülkeleri benim dostlarım ama onlar Rusya'dan petrol alıyorlar. Avrupa'nın Rusya'dan petrol almasına yalnızca bizim karşı çıkmamız beklenemez. Onların petrol alımını istemiyorum. Uyguladıkları yaptırımlar yeterince sert değil." dedi.

Kanada Maliye Bakanlığı, G7 Maliye Bakanları Toplantısı’nda Rusya’ya karşı kaydedilen baskının artması için ek tedbirlerin değerlendirildiğini açıkladı. Bu toplantının ana gerekçeleri arasında Rusya’nın Ukrayna’daki saldırıları ve Polonya hava sahasının ihlali olduğu ifade edildi.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer, G7 Maliye Bakanları Toplantısı’na ilişkin ortak bir açıklama yaparak, Trump’ın, "Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek için gerçekten kararlıysanız, Rusya'dan petrol satın alan ülkelere gümrük vergisi uygulanması konusunda ABD'ye katılın." çağrısında bulunduğunu belirtti.

Rusya’ya karşı yaptırım baskısının artırılması ve Ukrayna'nın savunmasına daha fazla katkı sağlamak için dondurulan Rus devlet varlıklarının nasıl kullanılacağına yönelik taahhütlerin de önemli olduğu belirtildi. Açıklamada, "Sadece (Vladimir) Putin'in savaş makinesine finansman sağlayan gelirleri kaynağından kesen birleşik bir çaba ile bu anlamsız katliamı sona erdirmek için yeterli ekonomik baskı oluşturabiliriz. Başkan Trump'ın liderliği ile ABD, Rus petrolü alanlara karşı önemli tedbirler almıştır. G7 ülkelerinin savaşı sona erdirmeye kararlı oldukları konusundaki güvenceleri bizi cesaretlendiriyor ve umuyoruz ki bu kritik dönemde bizimle birlikte kararlı adımlar atacaklardır." ifadelerine yer verildi.

Brent petrolde teknik olarak 65,80 doların direnç, 60,30 doların destek bölgesi olarak izlenmektedir. Bu içerik Hande Dağ tarafından yayına alınmıştır.